WYMAGANIA EDUKACYJNE
NA ŚRÓDROCZNE I ROCZNE OCENY KLASYFIKACYJNE
Z PRZEDMIOTU WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE 
DLA UCZNIÓW
KLASY VIII SZKOŁY PODSTAWOWEJ
NA ROK SZKOLNY 2023/2024

 

Cele kształcenia – wymagania ogólne

 

 

I. Wiedza i rozumienie.

Uczeń: rozumie podstawowe prawidłowości życia społecznego, w tym funkcjonowania grup społecznych
oraz społeczności lokalnej i regionalnej oraz wspólnoty etnicznej i państwowej; rozumie demokratyczne procedury
i stosuje je w życiu szkoły oraz grup, w których uczestniczy; wyjaśnia znaczenie aktywności obywatelskiej; zna zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej
i podstawowe organy władz publicznych; ma podstawową wiedzę na temat praw człowieka, środków masowego przekazu oraz wybranych spraw międzynarodowych; wykorzystuje swą wiedzę do interpretacji wydarzeń życia społecznego, w tym publicznego.

II. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń: znajduje i wykorzystuje informacje na temat życia społecznego, w tym publicznego; wykazuje się umiejętnością czytania ze zrozumieniem informacji o życiu publicznym; wykorzystuje informacje do tworzenia własnej wypowiedzi na temat wydarzeń z życia społecznego, w tym publicznego.

III. Rozumienie siebie oraz rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów.

Uczeń: rozumie własne potrzeby i potrzeby innych; planuje dalszą edukację, uwzględniając swe umiejętności
i zainteresowania; jest świadomy swej godności i praw, które mu przysługują, oraz własnych obowiązków; powiększa treść własnej tożsamości lokalnej, regionalnej, etnicznej i obywatelskiej; rozpoznaje przypadki łamania praw w swoim otoczeniu; rozpoznaje problemy najbliższego otoczenia i szuka ich rozwiązań.

IV. Komunikowanie i współdziałanie.

Uczeń: potrafi komunikować się w sprawach życia społecznego, w tym publicznego; współpracuje z innymi – dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich; uczestniczy w dyskusjach i dwóch projektach zespołowych; potrafi korzystać z prostych procedur oraz z możliwości, jakie stwarzają obywatelom instytucje życia publicznego – wie, gdzie załatwić proste sprawy urzędowe.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

 

 1. Społeczna natura człowieka. Uczeń:

1) uzasadnia, że człowiek jest istotą społeczną; rozumie znaczenie potrzeb społecznych człowieka (kontaktu, przynależności, uznania);

2) przedstawia zasady komunikowania się; wyjaśnia zasady skutecznej autoprezentacji – kształtowania swojego wizerunku w nowym środowisku; 

3) wymienia cechy grup społecznych; charakteryzuje grupę koleżeńską i grupę nastawioną
na realizację określonego zadania; rozumie korzyści, jakie przynosi efektywna współpraca; zna różne formy współpracy w grupie i w nich uczestniczy;

4) rozpoznaje sytuacje wymagające podjęcia decyzji indywidualnej i grupowej; wyjaśnia
i stosuje podstawowe sposoby podejmowania wspólnych decyzji;

5) podaje przykłady trudnych społecznie sytuacji, w których należy zachować się asertywnie; rozumie, że można
i wie, jak można zachować dystans wobec nieaprobowanych przez siebie zachowań innych ludzi lub jak im się przeciwstawić;

6) rozumie, że konflikt w grupie może wynikać z różnych przyczyn (sprzeczne interesy, inne cele); przedstawia sposoby rozwiązywania konfliktów oraz określa ich zalety i wady; stosuje optymalne sposoby rozwiązywania określonych konfliktów.

 

2. Rodzina. Uczeń:

1) charakteryzuje rodzinę jako grupę społeczną i rozumie wpływ, jaki wywiera ona na dzieci; przedstawia prawa
i obowiązki dzieci w rodzinie;

2) przedstawia katalog wartości ważnych dla niego i jego rodziny; rozumie, że systemy wartości mogą być różnorodne;

3) wyjaśnia, jak funkcjonuje gospodarstwo domowe; wymienia główne źródła jego dochodów (z pracy, działalności gospodarczej, świadczenia społeczne);

4) wymienia kategorie wydatków gospodarstwa domowego; planuje jego budżet.

 

3. Szkoła i edukacja. Uczeń:

1) przedstawia funkcje szkoły w systemie edukacji oraz strukturę polskiego systemu edukacyjnego;

2) charakteryzuje klasę szkolną, pozalekcyjne koło zainteresowań, życie szkolnej społeczności; rozumie,
że współtworzy samorząd uczniowski i przedstawia formy jego działania; bierze udział w wyborach organów samorządu szkolnego;

3) wymienia prawa i obowiązki ucznia i nauczyciela; rozpoznaje przypadki naruszania praw uczniów
oraz pracowników szkoły; przedstawia sposoby dochodzenia swoich praw przez uczniów;

4) uczestniczy w projekcie zespołowym na temat oczekiwanych kompetencji wybranych kategorii społeczno-zawodowych i ich miejsca na rynku pracy;

5) planuje dalszą edukację, uwzględniając własne zainteresowania, zdolności i umiejętności oraz rady innych osób i sytuację na rynku pracy.

 

4. Prawa człowieka. Uczeń:

1) rozumie, że godność człowieka wynika z różnych systemów moralnych; wyjaśnia, że jest ona źródłem powszechnych, przyrodzonych, nienaruszalnych i niezbywalnych wolności i praw człowieka; rozumie sformułowania preambuły Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka;

2) wykazuje różnice między prawami a wolnościami człowieka; wymienia prawa i wolności osobiste zawarte
w Konstytucji RP; wie, które z nich nie mogą zostać ograniczone;

3) przedstawia prawa dzieci zapisane w Konwencji o Prawach Dziecka;

4) podaje przykłady działań Rzecznika Praw Dziecka; przedstawia cele działalności Funduszu Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci;

5) wymienia prawa i wolności polityczne zawarte w Konstytucji RP; wykazuje, że dzięki nim człowiek może mieć wpływ na życiu publiczne;

6) wykazuje, że prawa człowieka muszą być chronione; wie, jaką rolę pełni Rzecznik Praw Obywatelskich i podaje przykłady jego działań;

7) przedstawia przykłady działań organizacji pozarządowych na rzecz ochrony praw człowieka; uzasadnia potrzebę przeciwstawiania się zjawiskom braku tolerancji wobec różnych mniejszości.

 

5. Nieletni wobec prawa. Uczeń:

1) rozpoznaje zachowania związane z przemocą fizyczną i psychiczną, w tym werbalną, wobec siebie i innych; wie, jakie osoby i instytucje należy powiadomić w takich sytuacjach;

2) przedstawia korzyści i zagrożenia wynikające z korzystania z zasobów internetu; rozpoznaje przemoc
w cyberprzestrzeni i wie, jak na nią reagować;

3) wyjaśnia, na jakich zasadach nieletni odpowiadają za popełnienie wykroczeń i przestępstw;

4) przedstawia uprawnienia policjantów i funkcjonariuszy innych służb porządkowych oraz swoje prawa
w kontakcie z tymi służbami.

 

6. Społeczność lokalna. Uczeń:

1) rozumie, że współtworzy samorząd gminny i wymienia zadania tego samorządu; przedstawia główne źródła przychodów i kierunki wydatków w budżecie gminy;

2) odwiedza urząd gminy (miasta/ dzielnicy); dowiaduje się, w jakim wydziale można załatwić wybrane sprawy; wie o możliwościach załatwienia spraw poprzez e-urząd; wypełnia wniosek o wydanie tymczasowego dowodu osobistego;

3) wymienia organy stanowiące i wykonawcze w gminie (mieście/ dzielnicy); przedstawia,
jak są one wybierane i jak mogą zostać odwołane; podaje uprawnienia tych organów;

4) podaje, kto pełni funkcje wójta/ burmistrza/ prezydenta miasta i przewodniczącego rady gminy/miasta; wyszukuje w mediach lokalnych informacje na temat publicznych działań osób pełniących funkcje w organach samorządu terytorialnego;

5) rozpoznaje problemy społeczne swojej społeczności lokalnej; bierze udział w debacie klasowej dotyczącej tych problemów;

6) uczestniczy w projekcie zespołowym na temat swojej gminy, wydarzeń i postaci z jej dziejów.

 

7. Społeczność regionalna. Uczeń:

1) przedstawia podstawowe informacje o swoim regionie, wydarzenia i postaci z jego dziejów; lokalizuje własne województwo i powiaty wchodzące w jego skład oraz pozostałe województwa;

2) rozumie, że współtworzy samorząd powiatowy i wojewódzki oraz wymienia zadania tych samorządów;

3) dowiaduje się, w jakim wydziale starostwa powiatowego można załatwić wybrane sprawy; wypełnia wniosek
o paszport (delegatura urzędu wojewódzkiego);

4) wymienia organy stanowiące i wykonawcze samorządu powiatowego i wojewódzkiego; przedstawia, jak są one wybierane i jak mogą zostać odwołane; podaje zadania tych organów;

5) uczestniczy w projekcie zespołowym na temat tradycji i zwyczajów swojej społeczności regionalnej.

 

8. Wspólnoty narodowe/ etniczne i ojczyzna. Uczeń:

1) wyjaśnia, co oznacza być Polakiem lub członkiem innej wspólnoty narodowej/ etnicznej
oraz czym powinna przejawiać się postawa patriotyczna młodego i dorosłego człowieka;

2) wyjaśnia, co łączy człowieka z ojczyzną – Polską i przedstawia te więzi na własnym przykładzie; wymienia konstytucyjne obowiązki obywatela; zna symbole Rzeczypospolitej Polskiej;

3) wymienia mieszkające w Polsce mniejszości narodowe i etniczne, grupę posługującą
się językiem regionalnym oraz grupy migrantów (w tym uchodźców) i lokalizuje miejsca ich zwartego zamieszkiwania; przedstawia – za Konstytucją RP – prawa przysługujące etnicznym grupom mniejszościowym;

4) wyjaśnia, czym obywatelstwo różni się od narodowości; rozumie, że poza nabyciem obywatelstwa z mocy prawa występuje możliwość uznania za obywatela polskiego oraz nadania obywatelstwa polskiego; uzasadnia,
że można pogodzić różne tożsamości społeczno-kulturowe (regionalną, narodową/ etniczną, państwową/ obywatelską, europejską);

5) rozpoznaje przejawy ksenofobii, w tym rasizmu, szowinizmu i antysemityzmu; uzasadnia potrzebę przeciwstawiania się takim zjawiskom.

 

9. Udział obywateli w życiu publicznym. Uczeń:

1) wskazuje cnoty obywatelskie (odpowiedzialność, troska o dobro wspólne, aktywność, przedsiębiorczość, solidarność, roztropność, tolerancja, odwaga cywilna); wykazuje, odwołując się do działań wybitnych Polaków, znaczenie ich urzeczywistnienia dla pożytku publicznego;

2) przedstawia cele i formy działań organizacji pozarządowych (stowarzyszeń i fundacji) aktywnych
w społeczności lokalnej i regionie; rozumie, że działalność tego typu prowadzi także do realizacji własnych potrzeb;

3) przedstawia cele i przykłady działania samorządów zawodowych, związków zawodowych oraz organizacji społecznych skupiających młodych ludzi w Polsce;

4) wyjaśnia ideę wolontariatu i przedstawia formy działalności wolontariuszy;

5) przedstawia formy wpływania obywateli na decyzje władz samorządowych, przykłady realizacji lokalnych inicjatyw mieszkańców finansowanych z budżetów obywatelskich
oraz przedsięwzięć podejmowanych przez młodzieżowe rady gminy/ miasta;

6) wymienia zasady Kodeksu etycznego urzędnika administracji samorządowej; uzasadnia potrzebę przestrzegania zasad etycznych w życiu publicznym; rozpoznaje przejawy ich łamania i podaje skutki takich działań.

 

10. Środki masowego przekazu. Uczeń:

1) przedstawia funkcje i rodzaje środków masowego przekazu; wyjaśnia znaczenie środków masowego przekazu dla wolności słowa;

2) wyszukuje w mediach wiadomości na wskazany temat; odróżnia informacje o faktach od komentarzy i opinii; wyjaśnia, na czym powinna polegać rzetelność dziennikarzy;

3) przedstawia funkcje reklamy i krytycznie analizuje wybrany przekaz reklamowy;

4) wskazuje cele kampanii społecznych; analizuje materiały z wybranej kampanii tego rodzaju;

5) wykazuje znaczenie opinii publicznej; wyszukuje w internecie komunikaty z badań opinii publicznej
oraz odczytuje i interpretuje proste wyniki takich badań.

 

11. Demokracja w Rzeczypospolitej Polskiej. Uczeń:

1) wymienia podstawowe cechy i funkcje państwa; wyjaśnia, czym zajmuje się władza państwowa;

2) wyjaśnia zasadę suwerenności narodu; przedstawia sprawy, które mogą być poddane pod referendum; wymienia referenda ogólnokrajowe, których wyniki były wiążące oraz referenda lokalne we własnej społeczności, które były ważne;

3) wyjaśnia zasadę przedstawicielstwa (demokracji pośredniej); przedstawia zasady wyborów do Sejmu RP i Senatu RP; wskazuje zasady działania i najważniejsze kompetencje izb parlamentu;

4) wyjaśnia zasadę pluralizmu politycznego; wymienia partie polityczne, których przedstawiciele zasiadają w Sejmie RP oraz w organach stanowiących samorządu terytorialnego; rozumie, jaki jest cel działania partii politycznych, oraz, że konkurują one
w życiu publicznym; wyszukuje informacji na temat działań wybranej partii (jej struktur regionalnych lub centralnych);

5) wyjaśnia zasadę republikańskiej formy rządu; przedstawia sposób wyboru i podstawowe kompetencje Prezydenta RP; znajduje informacje o życiorysie politycznym osób pełniących ten urząd, które wybrano
w wyborach powszechnych; wyszukuje w środkach masowego przekazu informacje o działaniach urzędującego Prezydenta RP;

6) wyjaśnia zasadę państwa prawa, w tym niezależności sądów; wymienia nazwy sądów powszechnych
i administracyjnych, wyjaśnia ten podział oraz zasadę dwuinstancyjności postępowania sądowego; odwiedza stronę internetową sądu rejonowego właściwego
ze względu na swoje miejsce zamieszkania i wskazuje, w jakich sprawach sąd ten orzeka;

7) wyjaśnia zasadę konstytucjonalizmu; podaje szczególne cechy konstytucji; wymienia rozdziały Konstytucji RP
i znajduje w niej przepisy dotyczące wskazanej kwestii; podaje kompetencje Trybunału Konstytucyjnego RP
w zakresie ochrony Konstytucji RP;

8) wyjaśnia zasadę trójpodziału władzy; objaśnia konieczność poparcia większości sejmowej dla Rady Ministrów RP (bądź jej działań); przedstawia podstawowe kompetencje Rady Ministrów RP; znajduje informacje o życiorysie politycznym urzędującego oraz poprzedniego prezesa Rady Ministrów RP; wykazuje, że decyzje podejmowane
w wybranym ministerstwie mają wpływ na życie jego rodziny.

 

12. Sprawy międzynarodowe. Uczeń:

1) wymienia cele i przejawy działania Organizacji Narodów Zjednoczonych i Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego;

2) wymienia cele działania Unii Europejskiej; znajduje informacje o życiorysie politycznym Ojców Europy oraz obywateli polskich pełniących ważne funkcje w instytucjach unijnych;

3) przedstawia podstawowe korzyści związane z obecnością Polski w Unii Europejskiej dla pracowników i osób podróżujących; znajduje informacje o wykorzystaniu funduszy unijnych w swojej gminie lub swoim regionie;

4) przedstawia działalność Polski w ONZ, UE i NATO;

5) bierze udział w dyskusji dotyczącej wybranych problemów społecznych współczesnego świata; rozważa w jej trakcie propozycje działań w kierunku poprawy warunków życia innych ludzi na świecie.

 

 

Ogólne wymagania na poszczególne oceny z WOS dla klasy VIII

 

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:

• wyróżnia się szeroką, samodzielnie zdobytą wiedzą,
• posiadł umiejętność samodzielnego korzystania z różnych źródeł informacji,
• samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat,
  które są wzorowe  pod względem merytorycznym, jak i językowym,
• nie boi się wypowiadać własnych, nawet kontrowersyjnych opinii i sądów,
  które potrafi prawidłowo, przekonująco uzasadnić,
• samodzielnie przygotowuje prezentacje korzystając z różnych źródeł informacji
  i omawia je na forum klasy
• doskonale zna szeroką terminologię przedmiotową, swobodnie się nią posługuje,
• wykazuje doskonałą orientację w aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej
  i społecznej Polski oraz w sytuacji międzynarodowej.

 

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:

• opanował w pełni zakres wiadomości przewidziany programem nauczania dla klasy VIII,
• odpowiada zawsze zgodne z tematem,
• sprawnie i samodzielnie posługuje się różnymi źródłami wiedzy, uzasadnia swoje  odpowiedzi,
• przygotowuje prezentacje korzystając z różnych źródeł informacji i omawia  je na forum klasy,
• potrafi samodzielnie posługiwać się poznanymi na lekcjach pojęciami,
• rozpoznaje problemy najbliższego otoczenia i poszukuje sposobów ich rozwiązania,
• dokonuje samodzielnej oceny wydarzeń i zjawisk śledząc sytuację w kraju i na świecie,
• dostrzega związki przyczynowo- skutkowe,
• potrafi łączyć wiedzę z różnych przedmiotów,
• potrafi interpretować diagramy, wykresy, tabele, teksty źródłowe i wyciągać wnioski,
• współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich,
• rozumie demokratyczne zasady i procedury, stosuje je w życiu szkoły,
• rozpoznaje przypadki łamania norm demokratycznych i ocenia ich konsekwencje,
• aktywnie uczestniczy w życiu szkoły,
• aktywnie uczestniczy w zajęciach, zawsze jest przygotowany.

 

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:

• nie opanował całego materiału określonego programem nauczania, ale nie utrudnia mu to głębszego i pełniejszego poznania wiedzy podstawowej,
• potrafi korzystać ze wszystkich poznanych w czasie lekcji źródeł informacji,
• poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo- skutkowych,
• umie formułować proste, typowe wypowiedzi ustne i pisemne,
• poprawnie posługuje się prostymi źródłami informacji,
• wykonuje samodzielnie typowe zadania polegające na ocenianiu, selekcjonowaniu, wartościowaniu, uzasadnianiu,
• rozumie genezę, przebieg i skutki wielu zjawisk zachodzących we współczesnej Polsce 
  i świecie,
• przygotowuje prezentacje wykorzystując wiadomości z lekcji, 
• poprawnie stosuje pojęcia poznane pojęcia,
• bierze udział w życiu klasy i szkoły,
• aktywnie uczestniczy w lekcjach i systematycznie się do nich przygotowuje,
• podstawowe zadania i problemy rozwiązuje samodzielnie lub w przypadku zadań, trudniejszych pod kierunkiem nauczyciela.

 

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:

• ma braki w wiadomościach, nie opanował także wszystkich umiejętności przewidzianych w programie, ale nie uniemożliwia mu to dalszego poznawania treści programowych w następnych etapach edukacji,
• potrafi formułować schematyczne wypowiedzi ustne i pisemne,
• umie posługiwać się, często pod kierunkiem nauczyciela prostymi środkami dydaktycznymi wykorzystanymi na lekcji.
• zna ważniejsze pojęcia jednak nie zawsze potrafi je prawidłowo zastosować,
• orientuje się w najważniejszych wydarzeniach  jakie maja miejsce w naszym kraju,
• w czasie lekcji wykazuje się aktywnością w stopniu zadawalającym,
• pracuje w grupie,
• w miarę swoich możliwości angażuje się w życie swojej klasy i szkoły.

 

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

• wykazuje elementarną znajomość pojęć i faktów,
• posiada poważne braki w wiedzy, które jednak nie przekreślają możliwości dalszej nauki,
• przy pomocy nauczyciela wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności,
• zadania wykonuje chętnie w miarę swoich możliwości,
• konstruuje krótkie dwu, trzyzdaniowe odpowiedzi,
• przejawia gotowość i chęć do przyjmowania nowych wiadomości i współpracy z nauczycielem,
• potrafi współpracować w grupie.

 

Karta informacyjna oceniania.

1. Jak sprawdzam wiadomości i umiejętności?

Sprawdzian -  forma sprawdzenia wiedzy i umiejętności 

Kartkówka - krótka forma sprawdzenia wiedzy teoretycznej

Odpowiedź ustna 

Praca na lekcji - np. ćwiczenia praktyczne, zadania utrwalające;  projekty; notatki z lekcji; aktywność i zaangażowanie na lekcji, inne wytwory.

Inne efekty pracy ucznia wykonywane poza zajęciami lekcyjnymi (np. prezentacje,  prasówka itp.)

2. Prace sprawdzające są obowiązkowe, zapowiedziane z tygodniowym wyprzedzeniem.

3. Kartkówki zapowiadane obejmują zakres materiału 3 ostatnich tematów lekcji.

4. Gdy uczeń był nieobecny na obowiązkowych sprawdzianach lub zalega z wieloma pracami praktycznymi z powodu swojej uzasadnionej nieobecności powinien nadrobić zaległości do 2 tyg.

5. Uczniowie stosują się do regulaminu zasad  BHP w klasopracowni, a jego znajomość potwierdzają własnoręcznym podpisem w zeszytach przedmiotowych.

6. Każdy uczeń ma prawo do poprawy oceny niedostatecznej uzyskanej na sprawdzianie.

7. Przy ocenie bierze się ponadto pod uwagę: przestrzeganie zasad BHP, stopień zaangażowania i podejście do wykonywanych zadań, jakość wykonanej pracy, gospodarność, stopień samodzielności pracy, wkład pracy dziecka, umiejętność zastosowania wiadomości w praktyce, oddawania prac w wyznaczonym terminie, wyrażanie własnych opinii i poglądów.

8. Roczną klasyfikacyjną ocenę niedostateczną uczeń może poprawić w wyniku egzaminu poprawkowego. Szczegółowe zasady i tryb przeprowadzania egzaminów poprawkowych i sprawdzających są zawarte w Statucie Szkoły.

       Stara Wieś, 04.09.2023 r.                                                                                  Tomaszek Kinga